હિન્દુસ્તાની શાસ્ત્રીય સંગીતમાં સંસ્કૃત ભાષાનું મહત્વ અને વૈશ્વિક સ્વાસ્થ્ય

Abstract

ભારતીય શાસ્ત્રીય સંગીત ભારતીય સંસ્કૃતિનું મહત્વનું અંગ છે. સંસ્કૃત ભાષા, ભારતીય સંસ્કૃતિની મૂળભૂત ભાષા, આ કલાને સમૃદ્ધ બનાવે છે. હિન્દુસ્તાની શાસ્ત્રીય સંગીત અને સંસ્કૃત ભાષા વચ્ચે એક ઊંડો અને પ્રાચીન સંબંધ છે, જે સંગીતના તત્વો અને સાહિત્યને આધ્યાત્મિક ઊંચાઈ સુધી પહોંચાડે છે. સંસ્કૃત ભાષા ધ્વનિ પ્રધાન ભાષા છે. સંસ્કૃતના મૂળાક્ષરો મૂળભૂત નાદમાંથી ઉદભવ્યા છે. આ રીતે પ્રાચીન સમયથી સંસ્કૃત અને હિન્દુસ્તાની સંગીતના મૂળભૂત તત્ત્વો પરસ્પર ઓતપ્રોત રહ્યા છે.  સંસ્કૃતના મંત્રો, શ્લોકો અને રાગસંગીતના મૂળભૂત તત્વો નાદબ્રહ્મનો પ્રારંભ છે. શાસ્ત્રીય સંગીતમાં સંસ્કૃત ભાષાનો ઉપયોગ માત્ર તકનિકી શાસ્ત્રીય સંગીતની શરતો અથવા શબ્દો સુધી મર્યાદિત નથી, પરંતુ તે સંગીતને આધ્યાત્મિક ઊંચાઈએ પહોંચાડે છે. આજે વૈશ્વિક સ્તરે માનસિક સ્વાસ્થ્ય, શાંતિ અને ક્યારેક રોગોપચાર માટે હિન્દુસ્તાની શાસ્ત્રીય સંગીતનો  ઉપયોગ થાય છે. રાગ ભૈરવી, રાગ યમન વગેરે, મન અને શરીર પર સકારાત્મક પ્રભાવ પેદા કરે છે. જે રાગોની થેરાપ્યુટિક શક્તિ દર્શાવે છે. આ પ્રભાવ સંસ્કૃત મંત્રોના ગાન દ્વારા વધે છે, જે ધ્યાન અને મનની શાંતિમાં સહાયરૂપ છે.